Kamis, 18 Juni 2015

HORJA SAYUR MATUA BANI ADAT SIMALUNGUN

HORJA SAYUR MATUA BANI ADAT SIMALUNGUN

Oleh : Jonny Purba





Namarujung : Inang boru Saragih Tamba
Amang amangni : Purba Pakpak
Anak 2 halak dalahi 1 halak naboru domma marhajabuan ganup janah domma dong bei pahoppu

I.                    TUGAH - TUGAH
·         Patugahkon hubani hagaup sanina dan Patugahkon Hubani Boru Purba
·         Patugahkon Hubani Tondong Jabu: Saragih Tamba
·         Patugahkon Hubani Tondong Pamupus : Sitopu
·         Patugahkon hubani Tondong ni Tondong: Girsang
·         Patugahkon hubani haganup sibiak Tondong

·         Khusus Patugahkon hubanni TONDONG (Demban Tugah tugah ibagas piring iatupi irik iisi batu ni demban (Rp.6.000, 12.000, 24.000, 60.000, 120.000, 240.000, 360.000 dst),  anjanah I berehkon bulang homa iatas piring. Hata-hatani: (boru) roh hanami patugahkon bahwa nadob parlobei do manadikhon hita orang tua nami, boru nasiam hun tongah tongahta, anjanah I patugah ma homa bahwa martonggo raja do hita bodari jam 19.00.

II.                  RIAH TONGAH JABU (TONGGO RAJA)
·         Buha sahap humbani sanina (suhut pahidua)
Patugahkon bahwa domma marujung inang….., anjanah masahapi horja na mardomu hujai
·         Mangondoskon demban tugah tugah hubani Anak Boru Sanina ( marbatu demban)
·         ABS (Protokol) mangatur pardalannanni tonngo raja ai berupa:
·         Mambere demban tugah tugah hubani haganup tondong (marisi batuni demban)
·         Tondong(Parhata) manukkun saninani atap sonaha do sibahenon pasal horjaon (persetujuan para tondong) anjanah ipangindohon ase I basahon nasiam ma lobei nasongon riwayat hidup ni botou name on
·         I basa suhut pahidua ma riwayah hidup anjaha idampingi suhut bolon
·         Terus iranggi ma horja, TONDONG saragih Tamba mangindo 3 Hiou holong (adat samosir) pakon 1 hiou putih (2 meter) (adat simalungun) === 1 Ragi Cantik untuk di sukkhon hubani batang tapi isuruk anak pakon pahoppu tandani lang putus hubungan hape hita halani dong do niombahni manjalo hiou ai nasebagai penggattihni botou nami
·         TONDONG Pamupus : mambere Hiuo Sappe Tua (Sayur matua) untuk Suami Alm
Anggo Hiou Tujung aima acara Sari matua
·         TONDONG NI TONDONG (Girsang), Tondong Bona, Tondong Mataniari, Tondong Mangihutkon sanina, Tondong Mangihutkon Niombah mabere Kain Putih masing masing 2 meter ( ulos Holong jika ada)
·         Haganupan Tondong namambere Ulos  ibere ma batu dembang I bagas piring
·         I siapkon ma Tombuan (na lang marisi dayok (khusus bani na matei)) nalaho boanonni Tondong jabu anjanha boi homa I pake Tondong Pamupus dst
·         Parsahapan manggual do (gual modern atap Keybord do)
·         Mangiliki do humbani ganup tondong
·         Mangan na marminak minak do dob honsi mangiliki
·         Jam 2 iserahkon ma bani majelis gereja
·         Borngin on do I pamasuk hu rumah rumahni
·         Horja sadari do (pangindoanni tondong) penjelasan: dob kossi masuk ma jenazah hu ambuan I laksanahon ma tokkin acara mangipuk jadi lang mulak han kuburan be mengingat situasi na I Jakarta on sangat sibuk dan macet
·         ABS manukkun haganup sanina
·         ABS manukkun persetujuan ni Boru
·         ABS manukkun persetujuan ni hasoman sahuta (sisada ulaon do hita)
·         Semua setuju baru itoruskon ma
·         Sebelum mangan Manurduk dayok ma 1 hubani Tondong jabu, 1 hubani Tondong na legan pakon 1 bani Sanina, boru pakon hasoman sahuta anjanah I boan Tondong ma Tonggo mangan

III.                ACAR ADAT PAMASUKHON HU RUMAH RUMAHNI
·         Isiapkon ma duit marlapit demban Rp.24.000 x5 untuk lapitni tanganni panggakkat bakkei (Boru,panogolan dan sanina) anjanah Rp.24.000 x3 untuk Tondong (Pareksa rumah rumahni, menyaksikan atap pas ma partordingni bakkei on)
·         Sanggah mangakkat I horasi sahalak inang ma (beras)
·         Pihak Tondong (dalahi) Mamakei porsa bani sandiri (imulai humbani Tondong Jabu, Tondong ni Tondong, tondong Pamupus dst,) baru mamakeihon Porsa bani suhut (Dalahi)
·         Ipukkah ma Gual (ibere ma demban pakon batuni hubani panggual ase I pukkah gual) anjanah biasani Pahoppu humbani anak pakon boru ma manggual parlobei (mamulai). Gual parlobei lang pala I tortorhon baru selanjutni boi I tortorhon)
·         Iserakon ma acara selanjutni hubani tondong ( doa, doding, mambere hata, tonggo panutup)

IV.                MEMPERSIAPKON TERTIB ACARA

TATA TERBIB ACARA
BANI PABORHATNI INANG  SARAGIH TAMBA
USIA 58 TAHUN I SUANHON I PONDOK RANGON
1.       ACARA ADAT MANJALO PARROHNI TONDONG  mulai jam 10.00 wib
A.      TONDONG JABU                    : Saragih Tamba
B.      TONDONG PAMUPUS           : Sitopu
C.      TONDONG NI TONDONG    : Girsang
D.      TONDONG BONA                  : Garingging
E.       TONDONG MATANIARI         : Sinaga
F.       TONDONG MANGIHUTKON SANINA
1.       Turnip
2.       Sumbayak
3.       Sumbayak
G.     TONDONG MANGIHUTKON NIOMBAH
1.       Nainggolan
2.       Br. Ambon
2.       MANGAN UMUM jam 12.30 wib
3.       ACARA UMUM
A.      HATA PAMUKKAH HUMBANI SANINA
B.      MAMBASA RIWAYAT HIDUP
C.      MAMBERE SAHAP
1.       BORU/PANOGOLAN
2.       SANINA
3.       PARSAHUTAON
4.       KOLEGA A.         
5.       HAGANUP SIBIAK TONDONG (sesuai urutan tonsong / bisa serentak utk mempersingkat waktu)
4.       PERINTAH SETEMPAT
5.       MANGAPPUSANINA /SUHUT
6.       ONDOSKON HU KURIA GKPS CILILITAN jam 14.00 wib.
V.                  Acara patar ni aima acara KELUARGA Jam 8
VI.                ACARA MANGALO ALO TONDONG (Mangiliki)  sesuai urutan tondong
1.       Tondong Jabu bersiap siap mamboan tombuan laho mangiliki, torus haganup sanina pakon boru roh manottor (marsombah ) mandapothon tondong sambil manottor(jongkok sebanyak 3 hali (sombah) anjanah I berehkon piring marisi dembang pakon batuni, anjanah ijalo tondong on ma on. Ibagas na manottor on I boan ma homa pahoppu na laho galar ni duit halani dui tai lang ijalo Tulang tapi pahoppu do na gabe galarni , anjanah I togu ma hu rumah tondong on.
2.       Tombuan na ijujung Tondong ijalo boru ma, anajanah anggo dong Boras I baen ma amplopni
3.       Mangondoskon Hiou ===  (Ragi Cantik untuk hiohon hubani alm (Jenazah) tapi isuruk anak pakon pahoppu tandani lang putus hubungan hape hita halani dong do niombahni manjalo hiou ai nasebagai penggattihni botou name)
4.       Marpodah ma tondong
5.       I bulangi atturan ma parumaen si kahanan
6.       Dob das I rumah mar acara ma tondong manjalo gondang laho mamasu masu boruni  (manottor riap) sambil makaliling ma, sonaima sampei selesai doding tortor na sanombas ai.
7.       Dobhonsi ai manggual ma use, sanina (boru) manottor marsombah markaliling mandoppakkon tondong, pihak tondong diam di tempat samapi selesai
8.       Tortor terakhir, tortor bersama sekaligus hasahatanni
9.       Lang pala mangappu sekaligus ma holi terakhir pangappuan humbani suhut
10.   SONAIMA TONDONG BERIKUTNI I ALO ALO  MARHITEI GONDANG (Tiap Rombongan Tondong mambere Kain Putih) (tergantung Panorang, boido I gabung haganup Tondong ai, tapi lang pala be I boan pahoppu boido pitah demban pakon batuni mando, anggo adong tondong na mamboan Tandok ase I tarima boru ma anjanah ibere ma amplop)
7.       ACARA UMUM ACARA UMUM
A.      HATA PAMUKKAH HUMBANI SANINA
B.      MAMBASA RIWAYAT HIDUP
C.      MAMBERE SAHAP
1.       BORU/PANOGOLAN
2.       SANINA
3.       PARSAHUTAON
4.       KOLEGA A.         
5.       HAGANUP SIBIAK TONDONG
A. TONDONG JABU                         : Saragih Tamba
B. TONDONG PAMUPUS              : Sitopu
C. TONDONG NI TONDONG        : Girsang
D. TONDONG BONA                       : Garingging
E.  TONDONG MATANIARI           : Sinaga
F. TONDONG MANGIHUTKON SANINA
1.  Turnip
2. Sumbayak
3.  Sumbayak
G.  TONDONG MANGIHUTKON NIOMBAH
1.Nainggolan
2.Br. Ambon
A.      PEMERINTAH SETEMPAT
B.      MANGAPPUSANINA /SUHUT
C.      ONDOSKON HU KURIA GKPS CILILITAN jam 14.00 wib.
VII.              IPAMASUK MA BAKKEI HUBANI AMBULANCE
VIII.            MANGIPUK (sanggah I ambulance ope bakkei)
1.       Mambuka Porsa (Tondong Parlobei/ ibuka sandiri porsani baru porsani suhut, selanjutni boi ibuka sandiri porsani bei)
2.       Isurduk Tondong jabu ma suhut (I bere Mangan) (boi dayok atap Ikanmas (toba)
3.       Isurduk Tondong Bona ma suhut ( dayok)
4.       Isulangi ma suhut (ibere managn) oleh tondong jabu dan pamupus
5.       Isuapi ma suhut ( bah mar utte mukkur bani baskom) margattih tondong jabu baru tondong bona
6.       Ijalo suhutma buttalan na marisi kain ni alm pakon dompet marisi duit
7.       Ibuat ma kaen si jengesan janah I pakei atturang ma dob honsi ai ipakeihon ma bani parumaen si kahanan
8.       Adong dui tai biasanni I buat tulang ma sebagian baru I tambahi ma use iberehkon bani panogolanni use
9.       selesai



BAHAN BAHAN DISIAPKONON :
1.       Gondang / Keybord ( Na mangarusi Doding Simalungun/Tortor pakon Lagu Gereja)
2.       Taratak, 100 kursi dan meja
3.       Makan Malam untuk 70 halak
4.       3-7 dayok binatur untuk martonggo raja, aima 1 untuk Tondong Jabu, 1 untuk tondong Ganupan pakon 1 bani sanina, boru pakon hasoman sahuta
5.       Demban pakon atttupni pining, gambir, hapur I boli I tukang bunga I cililitan (40 LEMBAR)
6.       Kain putih untuk porsa pakon hiou putih 50 meter I took kain kramat jati Rp.11.000/meter
7.       Pesan Peti mati, ambulan dan tempat kuburan
8.       Tombuan (lang mardayok)
9.       Sarapan pagi (suhut 30 halak)
10.   Makan Siang ( catring 200 halak)
11.   Makan Malam (acara mangipuk lang pala I pesan)
12.   Bukkusan kain sarung aima isini bajuni alm 3-7 pasang, dompet isi duit na laho sibukaonni  tondong
13.   Acara mangipuk: Dayok 2 na I panggang (Tamba dan Sitopu), Air Jeruk Purut di baskom
14.   Duit pecahan untuk manortor mangalo alo tondong (1-1,5 juta)
15.   Haganup suhut marbulang pakon margotong
16.   Batu ni Demban iisi sesuai hubani kedekatan pakon peranan ni tondong , tiap tiap na mamboan Tandok ase I baen amplopni


Perhatian:
Tulisan ini ada karena saya Jonny Purba(penulis) E-mail: jhony_ptss@yahoo.co.id  merasa kebingungan saat menghadapi kejadian yang menimpa keluarga saya, dan sulitnya menacari ABS/Raja Parhata/Protokol dari pihak sanina (ada 2-3 orang yang menolak karena berbagai alasan) akhirnya ijappung oleh Lae (istri br.purba) untuk menjadi protocol yang seharusnya tugas sanina. Jakarta 5 Juni 2014.