HORJA SAYUR MATUA BANI ADAT SIMALUNGUN
Oleh : Jonny Purba
Namarujung : Inang boru Saragih Tamba
Amang amangni : Purba Pakpak
Anak 2 halak dalahi 1 halak naboru domma
marhajabuan ganup janah domma dong bei pahoppu
I.
TUGAH - TUGAH
·
Patugahkon hubani hagaup sanina
dan Patugahkon Hubani Boru Purba
·
Patugahkon Hubani Tondong Jabu:
Saragih Tamba
·
Patugahkon Hubani Tondong
Pamupus : Sitopu
·
Patugahkon hubani Tondong ni
Tondong: Girsang
·
Patugahkon hubani haganup
sibiak Tondong
·
Khusus Patugahkon hubanni
TONDONG (Demban Tugah tugah ibagas piring iatupi irik iisi batu ni demban
(Rp.6.000, 12.000, 24.000, 60.000, 120.000, 240.000, 360.000 dst), anjanah I berehkon bulang homa iatas piring.
Hata-hatani: (boru) roh hanami patugahkon bahwa nadob parlobei do manadikhon
hita orang tua nami, boru nasiam hun tongah tongahta, anjanah I patugah ma homa
bahwa martonggo raja do hita bodari jam 19.00.
II.
RIAH TONGAH JABU (TONGGO RAJA)
·
Buha sahap humbani sanina
(suhut pahidua)
Patugahkon
bahwa domma marujung inang….., anjanah masahapi horja na mardomu hujai
·
Mangondoskon demban tugah tugah
hubani Anak Boru Sanina ( marbatu demban)
·
ABS (Protokol) mangatur
pardalannanni tonngo raja ai berupa:
·
Mambere demban tugah tugah
hubani haganup tondong (marisi batuni demban)
·
Tondong(Parhata) manukkun
saninani atap sonaha do sibahenon pasal horjaon (persetujuan para tondong)
anjanah ipangindohon ase I basahon nasiam ma lobei nasongon riwayat hidup ni
botou name on
·
I basa suhut pahidua ma riwayah
hidup anjaha idampingi suhut bolon
·
Terus iranggi ma horja, TONDONG
saragih Tamba mangindo 3 Hiou holong (adat samosir) pakon 1 hiou putih (2
meter) (adat simalungun) === 1 Ragi Cantik untuk di sukkhon hubani batang tapi
isuruk anak pakon pahoppu tandani lang putus hubungan hape hita halani dong do
niombahni manjalo hiou ai nasebagai penggattihni botou nami
·
TONDONG Pamupus : mambere Hiuo
Sappe Tua (Sayur matua) untuk Suami Alm
Anggo Hiou
Tujung aima acara Sari matua
·
TONDONG NI TONDONG (Girsang),
Tondong Bona, Tondong Mataniari, Tondong Mangihutkon sanina, Tondong
Mangihutkon Niombah mabere Kain Putih masing masing 2 meter ( ulos Holong jika
ada)
·
Haganupan Tondong namambere
Ulos ibere ma batu dembang I bagas
piring
·
I siapkon ma Tombuan (na lang
marisi dayok (khusus bani na matei)) nalaho boanonni Tondong jabu anjanha boi
homa I pake Tondong Pamupus dst
·
Parsahapan manggual do (gual
modern atap Keybord do)
·
Mangiliki do humbani ganup
tondong
·
Mangan na marminak minak do dob
honsi mangiliki
·
Jam 2 iserahkon ma bani majelis
gereja
·
Borngin on do I pamasuk hu
rumah rumahni
·
Horja sadari do (pangindoanni
tondong) penjelasan: dob kossi masuk ma jenazah hu ambuan I laksanahon ma
tokkin acara mangipuk jadi lang mulak han kuburan be mengingat situasi na I
Jakarta on sangat sibuk dan macet
·
ABS manukkun haganup sanina
·
ABS manukkun persetujuan ni
Boru
·
ABS manukkun persetujuan ni
hasoman sahuta (sisada ulaon do hita)
·
Semua setuju baru itoruskon ma
·
Sebelum mangan Manurduk dayok
ma 1 hubani Tondong jabu, 1 hubani Tondong na legan pakon 1 bani Sanina, boru
pakon hasoman sahuta anjanah I boan Tondong ma Tonggo mangan
III.
ACAR ADAT PAMASUKHON HU RUMAH
RUMAHNI
·
Isiapkon ma duit marlapit
demban Rp.24.000 x5 untuk lapitni tanganni panggakkat bakkei (Boru,panogolan
dan sanina) anjanah Rp.24.000 x3 untuk Tondong (Pareksa rumah rumahni, menyaksikan
atap pas ma partordingni bakkei on)
·
Sanggah mangakkat I horasi
sahalak inang ma (beras)
·
Pihak Tondong (dalahi) Mamakei
porsa bani sandiri (imulai humbani Tondong Jabu, Tondong ni Tondong, tondong
Pamupus dst,) baru mamakeihon Porsa bani suhut (Dalahi)
·
Ipukkah ma Gual (ibere ma
demban pakon batuni hubani panggual ase I pukkah gual) anjanah biasani Pahoppu
humbani anak pakon boru ma manggual parlobei (mamulai). Gual parlobei lang pala
I tortorhon baru selanjutni boi I tortorhon)
·
Iserakon ma acara selanjutni
hubani tondong ( doa, doding, mambere hata, tonggo panutup)
IV.
MEMPERSIAPKON TERTIB ACARA
TATA TERBIB
ACARA
BANI
PABORHATNI INANG SARAGIH TAMBA
USIA 58 TAHUN
I SUANHON I PONDOK RANGON
1. ACARA ADAT MANJALO PARROHNI TONDONG
mulai jam 10.00 wib
A. TONDONG JABU :
Saragih Tamba
B. TONDONG PAMUPUS :
Sitopu
C. TONDONG NI TONDONG :
Girsang
D. TONDONG BONA :
Garingging
E. TONDONG MATANIARI :
Sinaga
F. TONDONG MANGIHUTKON SANINA
1.
Turnip
2.
Sumbayak
3.
Sumbayak
G. TONDONG MANGIHUTKON NIOMBAH
1.
Nainggolan
2.
Br. Ambon
2. MANGAN UMUM jam 12.30 wib
3. ACARA UMUM
A. HATA PAMUKKAH HUMBANI SANINA
B. MAMBASA RIWAYAT HIDUP
C. MAMBERE SAHAP
1.
BORU/PANOGOLAN
2.
SANINA
3.
PARSAHUTAON
4.
KOLEGA A.
5.
HAGANUP SIBIAK TONDONG (sesuai
urutan tonsong / bisa serentak utk mempersingkat waktu)
4. PERINTAH SETEMPAT
5. MANGAPPUSANINA /SUHUT
6. ONDOSKON HU KURIA GKPS CILILITAN jam 14.00 wib.
V.
Acara patar ni aima acara
KELUARGA Jam 8
VI.
ACARA MANGALO ALO TONDONG
(Mangiliki) sesuai urutan tondong
1. Tondong Jabu bersiap siap mamboan tombuan laho mangiliki, torus
haganup sanina pakon boru roh manottor (marsombah ) mandapothon tondong sambil
manottor(jongkok sebanyak 3 hali (sombah) anjanah I berehkon piring marisi
dembang pakon batuni, anjanah ijalo tondong on ma on. Ibagas na manottor on I
boan ma homa pahoppu na laho galar ni duit halani dui tai lang ijalo Tulang
tapi pahoppu do na gabe galarni , anjanah I togu ma hu rumah tondong on.
2. Tombuan na ijujung Tondong ijalo boru ma, anajanah anggo dong Boras
I baen ma amplopni
3. Mangondoskon Hiou === (Ragi
Cantik untuk hiohon hubani alm (Jenazah) tapi isuruk anak pakon pahoppu tandani
lang putus hubungan hape hita halani dong do niombahni manjalo hiou ai
nasebagai penggattihni botou name)
4. Marpodah ma tondong
5. I bulangi atturan ma parumaen si kahanan
6. Dob das I rumah mar acara ma tondong manjalo gondang laho mamasu
masu boruni (manottor riap) sambil
makaliling ma, sonaima sampei selesai doding tortor na sanombas ai.
7. Dobhonsi ai manggual ma use, sanina (boru) manottor marsombah
markaliling mandoppakkon tondong, pihak tondong diam di tempat samapi selesai
8. Tortor terakhir, tortor bersama sekaligus hasahatanni
9. Lang pala mangappu sekaligus ma holi terakhir pangappuan humbani
suhut
10. SONAIMA TONDONG BERIKUTNI I ALO ALO MARHITEI GONDANG (Tiap Rombongan Tondong
mambere Kain Putih) (tergantung Panorang, boido I gabung haganup Tondong ai,
tapi lang pala be I boan pahoppu boido pitah demban pakon batuni mando, anggo
adong tondong na mamboan Tandok ase I tarima boru ma anjanah ibere ma amplop)
7. ACARA UMUM ACARA UMUM
A. HATA PAMUKKAH HUMBANI SANINA
B. MAMBASA RIWAYAT HIDUP
C. MAMBERE SAHAP
1.
BORU/PANOGOLAN
2.
SANINA
3.
PARSAHUTAON
4.
KOLEGA A.
5.
HAGANUP SIBIAK TONDONG
A. TONDONG
JABU : Saragih
Tamba
B. TONDONG
PAMUPUS : Sitopu
C. TONDONG
NI TONDONG : Girsang
D. TONDONG
BONA : Garingging
E. TONDONG MATANIARI : Sinaga
F. TONDONG
MANGIHUTKON SANINA
1. Turnip
2. Sumbayak
3. Sumbayak
G. TONDONG MANGIHUTKON NIOMBAH
1.Nainggolan
2.Br. Ambon
A.
PEMERINTAH SETEMPAT
B.
MANGAPPUSANINA /SUHUT
C.
ONDOSKON HU KURIA GKPS
CILILITAN jam 14.00 wib.
VII.
IPAMASUK MA BAKKEI HUBANI
AMBULANCE
VIII.
MANGIPUK (sanggah I ambulance
ope bakkei)
1. Mambuka Porsa (Tondong Parlobei/ ibuka sandiri porsani baru porsani
suhut, selanjutni boi ibuka sandiri porsani bei)
2. Isurduk Tondong jabu ma suhut (I bere Mangan) (boi dayok atap
Ikanmas (toba)
3. Isurduk Tondong Bona ma suhut ( dayok)
4. Isulangi ma suhut (ibere managn) oleh tondong jabu dan pamupus
5. Isuapi ma suhut ( bah mar utte mukkur bani baskom) margattih tondong
jabu baru tondong bona
6. Ijalo suhutma buttalan na marisi kain ni alm pakon dompet marisi
duit
7. Ibuat ma kaen si jengesan janah I pakei atturang ma dob honsi ai
ipakeihon ma bani parumaen si kahanan
8. Adong dui tai biasanni I buat tulang ma sebagian baru I tambahi ma
use iberehkon bani panogolanni use
9. selesai
BAHAN BAHAN DISIAPKONON :
1. Gondang / Keybord ( Na mangarusi Doding Simalungun/Tortor pakon Lagu
Gereja)
2. Taratak, 100 kursi dan meja
3. Makan Malam untuk 70 halak
4. 3-7 dayok binatur untuk martonggo raja, aima 1 untuk Tondong Jabu, 1
untuk tondong Ganupan pakon 1 bani sanina, boru pakon hasoman sahuta
5. Demban pakon atttupni pining, gambir, hapur I boli I tukang bunga I
cililitan (40 LEMBAR)
6. Kain putih untuk porsa pakon hiou putih 50 meter I took kain kramat
jati Rp.11.000/meter
7. Pesan Peti mati, ambulan dan tempat kuburan
8. Tombuan (lang mardayok)
9. Sarapan pagi (suhut 30 halak)
10. Makan Siang ( catring 200 halak)
11. Makan Malam (acara mangipuk lang pala I pesan)
12. Bukkusan kain sarung aima isini bajuni alm 3-7 pasang, dompet isi
duit na laho sibukaonni tondong
13. Acara mangipuk: Dayok 2 na I panggang (Tamba dan Sitopu), Air Jeruk
Purut di baskom
14. Duit pecahan untuk manortor mangalo alo tondong (1-1,5 juta)
15. Haganup suhut marbulang pakon margotong
16. Batu ni Demban iisi sesuai hubani kedekatan pakon peranan ni tondong
, tiap tiap na mamboan Tandok ase I baen amplopni
Perhatian:
Tulisan ini ada karena saya Jonny
Purba(penulis) E-mail: jhony_ptss@yahoo.co.id
merasa kebingungan saat menghadapi
kejadian yang menimpa keluarga saya, dan sulitnya menacari ABS/Raja
Parhata/Protokol dari pihak sanina (ada 2-3 orang yang menolak karena berbagai
alasan) akhirnya ijappung oleh Lae (istri br.purba) untuk menjadi protocol yang
seharusnya tugas sanina. Jakarta 5 Juni 2014.

